Việc ban hành Quyết định 1131/QĐ-TTg và thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số chỉ trong ba ngày đã xác lập Blockchain không chỉ là công nghệ trọng điểm, mà còn là thành tố được ưu tiên triển khai và giám sát trong chiến lược phát triển hạ tầng số quốc gia.
Blockchain chính thức trở thành công nghệ chiến lược Quốc gia
Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg, phê duyệt Danh mục công nghệ và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia, bao gồm 11 nhóm công nghệ và 32 nhóm sản phẩm trọng điểm. Đáng chú ý, Blockchain được xác định là một trong những công nghệ cốt lõi, có tính tích hợp cao với các lĩnh vực mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán lượng tử và bán dẫn. Việc đưa Blockchain vào nhóm công nghệ chiến lược không chỉ kế thừa định hướng đã được xác lập trong Chiến lược Blockchain Quốc gia công bố tháng 10/2024, mà còn cho thấy sự chuyển dịch rõ rệt từ hoạch định chính sách sang hành động triển khai thực tế.
Chỉ ba ngày sau đó, ngày 14/6/2025, Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số – văn bản pháp lý đầu tiên điều chỉnh toàn diện các hoạt động nghiên cứu, phát triển, sản xuất, đầu tư và giám sát trong lĩnh vực công nghệ số, bao gồm cả Blockchain, trí tuệ nhân tạo, bán dẫn và tài sản mã hóa. Luật sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, thiết lập khung thể chế nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển hạ tầng số dùng chung và kiểm soát rủi ro công nghệ theo chuẩn mực quốc tế.
Sự đồng thuận nhanh chóng giữa Chính phủ và Quốc hội trong hai văn bản thể hiện một bước chuyển quyết liệt trong tư duy quản trị công nghệ – từ định vị chính sách sang xây dựng hệ sinh thái pháp lý và điều phối triển khai. Nếu như Quyết định 1131/QĐ-TTg định hình Blockchain là một phần cấu trúc trong kiến trúc công nghệ quốc gia, thì Luật Công nghiệp công nghệ số đặt nền tảng pháp lý cho việc ưu đãi đầu tư, giám sát rủi ro và thúc đẩy ứng dụng thực tiễn.
Doanh nghiệp Việt chuyển mình, bứt phá
Theo định hướng chính sách, ba nhóm sản phẩm trọng tâm được ưu tiên phát triển trong lĩnh vực Blockchain gồm: tài sản số, tiền mã hóa; hạ tầng mạng Blockchain; và hệ thống truy xuất nguồn gốc. Đây đều là các lĩnh vực có tính ứng dụng cao, tác động trực tiếp đến các ngành trụ cột như tài chính, logistics, nông nghiệp và quản trị dữ liệu. Việc lựa chọn các nhóm sản phẩm này cho thấy tầm nhìn đồng bộ trong chính sách – kết nối giữa năng lực công nghệ và yêu cầu thực tiễn của chuyển đổi số quốc gia.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần 1Matrix, nhận định: “Việc Blockchain được đồng thời đưa vào Quyết định 1131/QĐ-TTg và Luật Công nghiệp công nghệ số cho thấy mức độ ưu tiên cao nhất của Nhà nước đối với công nghệ này. Đây là thời điểm Blockchain vượt ra khỏi vai trò tiềm năng, trở thành một thành tố cấu trúc trong chiến lược phát triển công nghệ quốc gia”.
Trên thực tế, 1Matrix đang phát triển một nền tảng Blockchain “Make in Vietnam”, hướng tới phục vụ trực tiếp các nhu cầu về dịch vụ công trực tuyến, xác thực dữ liệu, tài chính số và truy xuất nguồn gốc. Mạng Blockchain do 1Matrix thiết kế được định hướng là nền tảng mở, bảo mật cao và có khả năng liên thông giữa các hệ thống đang vận hành tại Việt Nam, thay vì phụ thuộc vào hạ tầng đám mây nước ngoài. Theo ông Trung, đây không chỉ là một dự án công nghệ, mà là một phần thiết yếu của hạ tầng số độc lập, phục vụ mục tiêu bảo vệ chủ quyền dữ liệu và bảo đảm an ninh thông tin quốc gia.
Song song với nỗ lực phát triển hạ tầng công nghệ lõi, các doanh nghiệp thành viên của Hiệp hội Blockchain Việt Nam cũng đang đẩy mạnh ứng dụng thực tiễn nhằm cụ thể hoá các định hướng chính sách. Trong đó, Công ty Cổ phần AlphaTrue nổi bật với giải pháp BasalPay – nền tảng thanh toán sử dụng tài sản mã hóa dành cho khách du lịch quốc tế tại Việt Nam. BasalPay cho phép thanh toán trực tiếp qua mã QR tại các điểm chấp nhận và tích hợp đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế về AML, CFT và cơ chế Travel Rule theo khuyến nghị của FATF.
Ông Trần Huyền Dinh, Giám đốc Vận hành AlphaTrue, chia sẻ: “BasalPay không chỉ là một sản phẩm fintech ứng dụng Blockchain, mà còn là lời giải cho ba bài toán chiến lược: thúc đẩy dòng vốn hợp pháp, hạn chế thất thoát ngoại tệ và xây dựng phương thức thanh toán phù hợp với chuẩn mực toàn cầu.” Hiện nền tảng này đang được đề xuất thử nghiệm trong khuôn khổ sandbox tại Đà Nẵng – nơi đang được định hướng trở thành trung tâm tài chính đổi mới của quốc gia.
Trong bối cảnh toàn cầu hoá công nghệ đang diễn ra với tốc độ chưa từng có, khả năng làm chủ các công nghệ nền tảng đang trở thành thước đo năng lực cạnh tranh cốt lõi của mỗi quốc gia. Quyết định 1131/QĐ-TTg và Luật Công nghiệp công nghệ số không chỉ là những công cụ quản lý, mà còn là tuyên ngôn chính sách mang tính thời đại, đánh dấu sự chuyển dịch mạnh mẽ trong tư duy phát triển: từ “hưởng lợi từ đổi mới” sang “dẫn dắt đổi mới”. Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp công nghệ, Việt Nam đang từng bước khẳng định quyết tâm làm chủ công nghệ và xây dựng hạ tầng số độc lập.
Đọc thêm các bài viết liên quan:
– Thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số: Hoàn thiện mảnh ghép cho chuyển đổi số quốc gia
– Hiệp hội Blockchain Việt Nam thúc đẩy hợp tác Pháp – Việt trong lĩnh vực Fintech và tài sản mã hoá