Với thị trường tài sản mã hoá toàn cầu hướng tới mốc 10.000 tỷ USD năm 2030 và Việt Nam nằm trong Top 7 thế giới về số lượng người dùng, cuộc đua giành nguồn nhân lực am hiểu cả công nghệ lẫn pháp lý đang diễn ra khốc liệt.
Ngày 17/10/2025, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp cùng Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ nhân tạo ABAII tổ chức hội thảo “Công nghệ Blockchain và Tài sản mã hoá: Thách thức an toàn và triển vọng nghề nghiệp” tại Trường Đại học Kinh tế – Luật (UEL) – Đại học Quốc gia TPHCM. Sự kiện thu hút hơn 500 sinh viên và giảng viên, đánh dấu khởi đầu cho chuỗi chương trình ABAII Unitour 2025 nhằm lan tỏa tri thức công nghệ và pháp lý tới các trường đại học trên toàn quốc.
ABAII Unitour là sáng kiến được VBA và Viện ABAII phát triển nhằm phổ cập tri thức về công nghệ và khung pháp lý mới đến cộng đồng sinh viên. Năm 2024, chương trình đã tổ chức gần 30 sự kiện tại gần 30 trường đại học, THPT, tiếp cận hơn 100.000 sinh viên, giảng viên và cán bộ đào tạo với trọng tâm phổ cập kiến thức nền tảng về Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (AI). Tiếp nối thành công đó, ABAII Unitour 2025 mở rộng trọng tâm sang khía cạnh pháp lý và quản trị tài sản mã hoá tại Việt Nam, cập nhật tiến trình hoàn thiện chính sách quốc gia cùng sự phát triển nhanh của AI, hướng tới mục tiêu giúp thế hệ trẻ sẵn sàng bước vào kỷ nguyên số hoá toàn diện và hội nhập quốc tế.
Phát biểu khai mạc, PGS.TS Lê Vũ Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế – Luật, nhận định công nghệ blockchain đang trở thành nền tảng mang tính cách mạng trong tiến trình chuyển đổi số toàn cầu. Ông nhấn mạnh với các đặc tính phi tập trung, minh bạch và bảo mật cao, blockchain không chỉ là hạ tầng của tài sản mã hoá mà còn mở ra những mô hình quản trị, kinh doanh mới từ tài chính, logistics đến giáo dục và y tế. Tuy nhiên, lĩnh vực này cũng đối diện nhiều thách thức về an toàn thông tin, an ninh mạng và khuôn khổ pháp lý. Vì vậy, nhà trường kỳ vọng chương trình sẽ giúp sinh viên cập nhật xu hướng công nghệ, nhận diện rủi ro và định hướng cơ hội nghề nghiệp trong các lĩnh vực Blockchain, Fintech và Lawtech.
Đi sâu vào bức tranh thị trường toàn cầu, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech thuộc Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, dẫn chứng những con số ấn tượng về quy mô ngành. Thị trường tài sản mã hoá toàn cầu hiện đạt 3.700 tỷ USD, với hơn 600 triệu người dùng và hơn 25 triệu dự án tài sản mã hoá. Theo dự báo của JPMorgan Chase, giá trị này có thể tăng lên 10.000 tỷ USD vào năm 2030. Đặc biệt, Việt Nam hiện nằm trong Top 3 khu vực châu Á – Thái Bình Dương về mức độ tham gia, với hơn 17 triệu người dùng, tương đương Top 7 thế giới, và thu hút hơn 220 tỷ USD dòng vốn trong giai đoạn 2024-2025 (Chainalysis).
Song song với những con số tăng trưởng ấn tượng, ông Dinh chỉ ra một nghịch lý đáng lo ngại: thị trường đang thiếu trầm trọng nguồn nhân lực có khả năng vận hành và quản trị hệ sinh thái này. Theo kinh nghiệm điều hành doanh nghiệp công nghệ tại Việt Nam và nước ngoài, chi phí để thuê một luật sư am hiểu công nghệ có thể lên tới 40.000 USD/năm – chỉ cần thực hiện 5-7 báo cáo chuyên môn, nhưng nguồn cung vẫn khan hiếm. Ông nhấn mạnh sinh viên Trường Đại học Kinh tế – Luật, với nền tảng pháp lý vững và tư duy công nghệ đang được đào tạo, chính là những “hạt giống hiếm” có khả năng trở thành nhân tố chủ lực trong lĩnh vực blockchain và tài sản mã hoá.
Đặt vấn đề trong bối cảnh chính sách quốc gia, PGS.TS Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Khoa học trẻ, nhận định tài sản mã hoá không chỉ là sản phẩm công nghệ mà còn là bước chuyển tư duy trong hoạch định chính sách. Ông dẫn chứng các văn bản trọng yếu như Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hoá, Nghị quyết 222/2025/QH15 về Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam, cùng Luật Công nghiệp Công nghệ số có hiệu lực từ 1/1/2026 và Chiến lược Blockchain Quốc gia được ban hành theo Quyết định 1236/QĐ-TTg ngày 22/10/2024. Hệ thống chính sách này đang tạo nền móng pháp lý cho Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển có kiểm soát của nền kinh tế số, đồng thời mở ra cơ hội để sinh viên trở thành lực lượng xây dựng và vận hành các mô hình đổi mới sáng tạo phù hợp quy định quốc gia.
Góc nhìn từ doanh nghiệp quốc tế càng khẳng định vị thế hiện tại của Việt Nam. Bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc Phát triển khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, Tập đoàn Công nghệ Tether, nhấn mạnh để tham gia thị trường hiệu quả, điều quan trọng là hiểu rõ cơ chế vận hành các công cụ tài chính số. Bà giới thiệu stablecoin USDT do Tether phát hành từ 2014 đã trở thành cầu nối giữa tiền pháp định và tài sản mã hoá, hỗ trợ giao dịch, lưu trữ và chuyển giá trị toàn cầu. Theo bà Quỳnh, sự phát triển mạnh của tài sản mã hoá đang thúc đẩy các quốc gia xây dựng khung pháp lý. Việt Nam đi đúng hướng khi triển khai Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, tạo nền tảng cho thị trường bền vững – bước tiến lớn trong hội nhập tài chính số toàn cầu và mở ra cơ hội nghề nghiệp mới cho thế hệ trẻ.
Đáp ứng xu hướng này, các cơ sở đào tạo đang chủ động đổi mới. PGS.TS Nguyễn Anh Phong, Trưởng Khoa Tài chính – Ngân hàng (UEL), chia sẻ hành trình tiên phong từ năm 2019 khi xây dựng ngành Fintech tích hợp AI, Blockchain, học máy và phân tích dữ liệu. Ông hồi tưởng “mọi thứ như tờ giấy trắng” và thầy trò phải tự học, tự nghiên cứu. Sau 5 năm, kết quả chứng minh hướng đi đúng đắn. Ông Phong so sánh sự phát triển tài sản số hiện nay tương tự giai đoạn hình thành thị trường chứng khoán Việt Nam: từ khái niệm đến thực tiễn. Số hoá tài sản đặt ra yêu cầu giáo dục đại học phải cập nhật tri thức, gắn kết doanh nghiệp để sinh viên tiếp cận mô hình thực tiễn, hình thành tư duy toàn cầu.
Chuyển đổi số cũng đang được triển khai mạnh mẽ trong hệ thống tư pháp. ThS. Nguyễn Đức Vũ, Ủy viên Ban Thường vụ Đoàn cơ sở TAND TPHCM, Phó Ban chuyên môn CLB Khoa học trẻ, cho rằng blockchain không chỉ gắn tài sản mã hoá mà còn có giá trị trong mã hoá, bảo mật dữ liệu – yếu tố quan trọng với cơ quan nhà nước. Ông nhấn mạnh trong kỷ nguyên số, ranh giới ngành nghề mờ nhạt, sinh viên cần tư duy liên ngành, vừa hiểu luật, tài chính, công nghệ, vừa ứng dụng AI và công cụ như ChatGPT.
TS. Trịnh Thục Hiền, Phó Khoa Luật Kinh tế (UEL), phân tích sâu hơn khi nhận định công nghệ phát triển vượt xa khả năng thích ứng của pháp luật. Bà ví pháp luật như “sợi dây diều” giữ công nghệ đúng hướng – vừa khai phóng tiềm năng, vừa bảo đảm an toàn xã hội. Khi blockchain, tài sản mã hoá hay AI lan tỏa mạnh, đào tạo luật truyền thống không còn phù hợp. Nhân lực pháp lý thế hệ mới phải có tư duy liên ngành, hiểu bản chất công nghệ và tác động xã hội, đồng thời đối thoại với kỹ sư công nghệ để xây dựng giải pháp “đổi mới có trách nhiệm”.
Ông Lê Anh Quốc, Giám đốc Vận hành CTCP AlphaTrue Solutions, đơn vị vừa được cấp phép triển khai thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) tại Đà Nẵng với dự án chuyển đổi tài sản mã hoá sang tiền pháp định – Basal Pay, cho rằng thế hệ sinh viên hôm nay đang đứng trước thời điểm vàng của kinh tế số, khi blockchain, fintech và trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là xu hướng mà đã trở thành hạ tầng vận hành toàn cầu. Ông cho rằng sinh viên Việt Nam hoàn toàn có thể vươn ra thế giới nếu sớm hình thành tư duy công nghệ, hiểu rõ chuẩn mực pháp lý và chủ động tham gia các dự án thực tiễn.
Không khí hội thảo sôi nổi với hàng loạt câu hỏi từ sinh viên xoay quanh cơ hội nghề nghiệp, yêu cầu kỹ năng và hướng phát triển của thị trường tài sản mã hoá. Nhiều sinh viên đặt vấn đề về sự khác biệt giữa blockchain và các công nghệ tài chính truyền thống, vai trò của stablecoin trong hệ sinh thái tài chính số, cũng như khả năng tham gia vào các dự án Web3, RegTech và AI. Các diễn giả đánh giá sự quan tâm này thể hiện mức độ chủ động của sinh viên Việt Nam trong tiếp cận công nghệ mới – một tín hiệu tích cực cho tương lai nguồn nhân lực công nghệ – pháp lý.
Sự kiện khép lại với tinh thần gắn kết ba trụ cột: học thuật – quản lý – doanh nghiệp, định hình thế hệ nhân lực hiểu biết toàn diện về công nghệ, pháp lý và tài chính. Đây là nền tảng để các chương trình ABAII Unitour tiếp theo mở rộng, lan tỏa tri thức blockchain và tài sản mã hoá tới sinh viên cả nước.