Ngày 14/6/2025, Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS), đánh dấu bước ngoặt lớn về mặt thể chế, hoàn thiện mảnh ghép còn thiếu trong chuyển đổi số quốc gia.
Thiết lập nền tảng phát triển công nghệ lõi
Ngày 14/6/2025, với 447/450 đại biểu tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, tạo bước đột phá trong việc hoàn thiện thể chế cho quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam.
Luật được thiết kế để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp công nghệ số, đặc biệt là các lĩnh vực chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, dữ liệu lớn, trung tâm dữ liệu, phần mềm, nội dung số và các sản phẩm công nghệ “Make in Vietnam”.
Một trong những điểm mới quan trọng của luật là quy định rõ ràng về nguyên tắc, điều kiện, tiêu chí và chính sách ưu đãi đối với các hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm công nghệ số trọng điểm. Luật cho phép địa phương thu hút chuyên gia, đào tạo lại nhân lực, thuê nhân lực chất lượng cao, đồng thời phát triển hạ tầng dữ liệu và công nghệ số dùng chung.
Luật cũng khuyến khích thử nghiệm công nghệ mới có kiểm soát, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ. Với trí tuệ nhân tạo, luật quy định cụ thể việc giám sát rủi ro trong suốt vòng đời hệ thống AI, đảm bảo minh bạch và an toàn cho người dùng.
Đáng chú ý, Luật lần đầu tiên đề cập đến việc quản lý tài sản số – một chủ đề cấp thiết trong bối cảnh gia tăng các giao dịch tài chính, đầu tư và các rủi ro từ không gian mạng. Theo đó, Nhà nước sẽ thiết lập cơ chế giám sát, đảm bảo an ninh mạng, phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố trong lĩnh vực tài sản số.
Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, mở ra hành lang pháp lý quan trọng để Việt Nam bứt phá trong công nghệ lõi, tăng tốc số hóa và hội nhập chuỗi giá trị toàn cầu.
Luật Công nghiệp Công nghệ số: Hoàn thiện mảnh ghép cho chuyển đổi số quốc gia
Đánh giá về ý nghĩa của Luật Công nghiệp Công nghệ số, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), cho biết: “Tôi đánh giá cao tầm quan trọng của tài sản số trong bối cảnh chuyển đổi số đang tạo ra Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, song hiện nay vẫn thiếu các quy định pháp lý cụ thể. Việc Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số được xem là một bước ngoặt, thiết lập hành lang pháp lý bảo vệ quyền lợi người dùng, thúc đẩy kinh tế số và hòa nhập với các tiêu chuẩn quốc tế về tài sản số.”
Theo ông Trung, luật không chỉ hỗ trợ bảo vệ pháp lý cho các doanh nghiệp trong giao dịch, đầu tư, thừa kế tài sản số, mà còn mở rộng không gian hợp pháp cho người dân đầu tư, giao dịch và giải quyết tranh chấp dân sự trên không gian mạng.
Ông cho biết thêm, về tác động dài hạn, luật sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số, thu hút đầu tư, phát triển doanh nghiệp, nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam, tăng cường quản lý và giảm thiểu rủi ro, cũng như khuyến khích đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ. Đặc biệt, tài sản số được quy định trong các điều khoản cụ thể của luật, làm rõ khái niệm, tiêu chí, nguyên tắc và trách nhiệm quản lý nhà nước.
“Định nghĩa về tài sản số, bao gồm cả tài sản mã hóa, được xây dựng theo chuẩn mực quốc tế, tương thích với quy định của Hoa Kỳ và cũng như các tiêu chuẩn các quốc gia khác”, Chủ tịch VBA nhấn mạnh.
Dẫn số liệu bằng số liệu, ông Trung cho biết năm 2024, dòng tài sản mã hóa đổ vào Việt Nam đạt 105 tỷ USD, tương đương 1/4 GDP cả nước và gần gấp 4 lần tổng vốn FDI, dù giảm nhẹ so với năm 2023. Khi hành lang pháp lý hoàn thiện, một phần dòng chảy ngầm này sẽ chuyển dịch sang khu vực chính thống, góp phần nâng cao tính minh bạch, bảo vệ nhà đầu tư và ngăn ngừa các hành vi phạm pháp như rửa tiền, lừa đảo hay tài trợ khủng bố.
“Luật Công nghiệp Công nghệ số mang tính chất thúc đẩy nhiều hơn là quản lý, góp phần hoàn thiện mảnh ghép còn thiếu trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Đặc biệt, sự ra đời của luật này cùng với Công bố Danh mục công nghệ Chiến lược do Thủ tướng ký ngày 12/6/2025 theo Quyết định 1131/QĐ-TTg sẽ tạo hành lang pháp lý thực thi nhanh chóng các hệ thống văn bản, thúc đẩy triển khai hiệu quả các công nghệ chiến lược như Blockchain, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, góp phần hiện đại hóa nền kinh tế số”, ông Trung kết luận.