Việc tài sản mã hoá chính thức được luật định vừa là cơ hội thúc đẩy sự phát triển thị trường công nghệ số, đồng thời đặt ra những thách thức về nhận diện và cảnh báo các mô hình lừa đảo đang ngày càng tinh vi. Thực tế này cũng đặt ra yêu cầu mới đối với giới báo chí truyền thông với vai trò cầu nối thông tin, cảnh báo sớm và kiến tạo niềm tin thị trường.
Ngày 16/6/2025, Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) và Công ty 1Matrix tổ chức tập huấn chuyên đề “Khung pháp lý và nhận diện lừa đảo tài sản mã hoá” tại TPHCM dành riêng cho hơn 40 phóng viên, nhà báo đến từ các cơ quan báo chí, truyền hình và đơn vị truyền thông uy tín trong và ngoài nước. Sự kiện được tổ chức nhằm chia sẻ thông tin, cập nhật chính sách và nêu cao vai trò của giới báo chí truyền thông trong việc góp phần tạo dựng thị trường công nghệ số lành mạnh, bền vững.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch HĐQT 1Matrix nhấn mạnh: “Báo chí truyền thông không chỉ truyền tải tri thức công nghệ mà còn là cầu nối giữa cộng đồng, chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước trong bối cảnh tài sản mã hoá ngày càng tác động sâu rộng tới thị trường tài chính – công nghệ quốc gia”.
Ông Trung khẳng định VBA và 1Matrix cùng các đơn vị trong hệ sinh thái luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ thông tin cho các cơ quan báo chí, tổ chức truyền thông để thúc đẩy phổ cập công nghệ vì sự phát triển chung của cộng đồng và đất nước.
Luật định Tài sản mã hoá: Cơ hội bứt phá cho doanh nghiệp Việt
Theo ông Phan Đức Trung, bối cảnh pháp lý công nghệ số của Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi đối với các doanh nghiệp công nghệ, nhà đầu tư khi liên tiếp trong nửa đầu tháng 6/2025 đã có tới 3 văn bản quan trọng được ban hành.
Gần đây nhất là ngày 14/6/2025, Quốc hội chính thức thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS), có hiệu lực từ 1/1/2026. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam định nghĩa tài sản mã hoá, tạo hành lang rõ ràng nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát và bảo vệ nhà đầu tư.
Trước đó, ngày 12/6/2025, Blockchain được xác định là Công nghệ Chiến lược theo Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Các ứng dụng cụ thể được xác định là sản phẩm công nghệ chiến lược bao gồm: Hạ tầng mạng Blockchain, Tài sản số, Tiền số, Tiền mã hóa và Hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Ngày 5/6/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng công bố 21 bài toán lớn về đổi mới sáng tạo, đặt ra 2 bài toán lớn dành cho blockchain là Xây dựng và triển khai mạng dịch vụ Blockchain Việt Nam và Xây dựng Nền tảng “Blockchain as a Service”.
“Việc hoàn thiện hành lang pháp lý một cách nhanh chóng là tiền đề quan trọng để ngành công nghệ blockchain, tài sản mã hóa và các dịch vụ liên quan có thể phát triển mạnh mẽ, đưa Việt Nam ghi dấu trên bản đồ công nghệ toàn cầu,” ông Trung nhận định..
Từ Blockchain Layer 1 đến mạng dịch vụ Việt Nam
Đáng chú ý, các sản phẩm công nghệ chiến lược về blockchain và các bài toán lớn tiêu biểu như mạng dịch vụ Blockchain Việt Nam và Nền tảng “Blockchain as a Service” cũng chính là lý do ra đời của Công ty 1Matrix như cam kết tại Diễn đàn quốc gia Phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam ngày 15/1/2025 với sự tham dự của Tổng Bí thư Tô Lâm. Công ty 1Matrix là thành viên Hệ sinh thái Techcombank – One Mount Group – Masterise Group – Techcom Securities và là hội viên Hiệp hội Blockchain Việt Nam.
Theo TS. Đỗ Văn Thuật, Giám đốc Giải pháp và Kiến trúc Blockchain, Công ty 1Matrix, Blockchain đã được nhiều quốc gia lựa chọn là hạ tầng chiến lược và là giải pháp kết nối toàn cầu như Trung Quốc với mạng dịch vụ BSN hay Châu Âu với mạng EBSI chia sẻ hạ tầng và dữ liệu công dùng chung cho 29 nước (27 nước EU và 2 quốc gia mở rộng).
Chia sẻ về mạng Blockchain “Make in Việt Nam”, ông Thuật cho biết, để giải quyết tam giác bất khả thi trong blockchain, bao gồm Bảo mật, Tính phi tập trung và Khả năng mở rộng, 1Matrix đã kết hợp nhiều nền tảng công nghệ tiên tiến trên thế giới để tối ưu các ưu điểm hiện có và giảm thiểu nhược điểm khi các mạng hoạt động độc lập.
“Hiểu một cách đơn giản thì mạng Blockchain Việt Nam bao gồm nhiều layer Blockchain, cầu nối các chuỗi và các cơ chế đồng thuận ưu tiên khác nhau”, ông Thuật chia sẻ.
Thách thức mới và trọng trách của báo chí truyền thông
Tuy nhiên, đi cùng với sự phát triển mạnh mẽ của tài sản mã hoá và công nghệ blockchain là những thách thức mới trong công tác quản lý do sự phát triển quá nhanh của công nghệ và sự thiếu hụt của khung pháp lý chung toàn cầu về các loại hình lừa đảo mới.
Theo Trung tâm Khiếu nại Tội phạm Internet (IC3 – FBI) của Cục Điều tra Liên bang Mỹ, chỉ riêng năm 2024 đã có tới 150.000 vụ việc lừa đảo liên quan đến tài sản mã hoá với tổng thiệt hại hơn 9,3 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm trước. Việt Nam nằm trong nhóm 6 quốc gia có lưu lượng giao dịch gian lận cao nhất toàn cầu.
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình Truy vết các dự án có dấu hiệu lừa đảo ChainTracer, VBA, cho biết “Nhiều mô hình lừa đảo hiện nay được tổ chức rất chuyên nghiệp, có website giả lập, tài liệu được sao chép tinh vi, thậm chí đội ngũ sáng lập đều là những cá nhân giả mạo. Người dùng thông thường rất khó phân biệt thật – giả nếu không có sự cảnh báo từ tổ chức độc lập uy tín và sự định hướng thông tin từ báo chí – truyền thông”.
Theo ông Dinh, mặc dù các hình thức lừa đảo liên quan đến tài sản mã hoá được nhắc đến nhiều nhưng cách thức cụ thể của từng vụ việc liên tục thay đổi khiến người dân không thể kịp thời cập nhật thông tin và trang bị kiến thức phòng tránh. Các công cụ được tin dùng như TokenSniffer, Dextools, Revoke.cash… tuy có thể giúp nhận diện rủi ro sớm nhưng không dễ sử dụng với hầu hết người dân. Ngay cả các cơ quan quản lý nhà nước cũng gặp nhiều khó khăn trong quá trình xử lý do độ trễ của quy định pháp luật.
Trong khi đó, báo chí truyền thông chính là lực lượng có tính linh hoạt cao, khả năng phát hiện sớm, truyền tải thông tin rộng rãi, cảnh báo kịp thời để giảm thiểu những vụ việc lừa đảo đáng tiếc, nhất là tại những thời điểm xuất hiện các dự án gọi vốn quy mô lớn vào các nền tảng giao dịch hoặc ứng dụng blockchain chưa rõ nguồn gốc. Đây cũng là lực lượng chuyển tải thông tin đa chiều giữa người dân, cơ quan quản lý, chuyên gia và các nhà hoạch định chính sách, giúp nâng cao nhận thức xã hội và kiến tạo niềm tin đúng đắn về tài sản mã hoá.
Đặc biệt, báo chí truyền thông còn giữ trọng trách phản biện chính sách, hoàn thiện thể chế, góp phần vào sự phát triển minh bạch và bền vững của thị trường công nghệ số tại Việt Nam mà các đơn vị tiên phong như VBA và Công ty 1Matrix đang nỗ lực hướng tới.
Tập huấn chuyên đề “Khung pháp lý và nhận diện lừa đảo tài sản mã hoá” là sự kiện được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, (21/6/1925 – 21/6/2025) và sẽ được VBA, 1Matrix tổ chức thường xuyên để liên tục cập nhật thông tin chính thức cho giới báo chí – truyền thông về lĩnh vực công nghiệp, công nghệ số.